Jak sprawdzić szczelność instalacji wodnej w domu?

Sprawdzenie szczelności instalacji wodnej w naszym mieszkaniu jest kluczowe w lokalizacji wycieku wody oraz ustaleniu przyczyn mokrych ścian. Wstępną próbę szczelności można wykonać samodzielnie obserwując wskaźniki na wodomierzu, nie mniej przy profesjonalnej diagnostyce awarii i tak konieczne będzie powtórzenie pomiaru za pomocą specjalnej pompy i zegarów.

W tym artykule wyjaśniamy:

• Co to jest próba ciśnieniowa wody
• Jak wykonać samodzielnie próbę ciśnieniową?
• Badanie szczelności instalacji wodnej – jak robią to specjaliści?
• Ile powinna trwać próba ciśnieniowa?
• Czy próbę ciśnieniową należy wykonywać gazem czy wodą?
• Co jeśli już wiemy, że instalacja wody jest nieszczelna?

Co to jest próba ciśnieniowa wody?

Zacznijmy zatem od samego początku – jak otwieramy kran leci z niego woda pod ciśnieniem – ta woda wypełnia cały czas rury w naszym domu. Jeśli zatem zablokujemy dopływ wody przy liczniku to układ można uprościć do odcinka rury z wodą (jak niżej na rysunku):

W przypadku awarii instalacji woda z zamkniętej rury kapie, co powoduje spadek ciśnienia i zmniejszenie ilości wody (wody w rurze będzie cały czas ubywać aż rura stanie się pusta). Obrazowo przedstawia tą sytuację poniższa grafika:

Kontrola ciśnienia w zamkniętej rurze nazywana jest próbą ciśnieniową instalacji wodnej.

Próba szczelności instalacji wodnej – samodzielnie

Kierując się powyższymi grafikami test szczelności instalacji można wykonać samodzielnie w naszym domu lub mieszkaniu. Warunkiem jest dostęp do licznika wody (w mieszkaniach liczniki te znajdują się często w tzw. „szachtach instalacyjnych” czyli szafach w korytarzu, poza mieszkaniem). Jeśli nie mamy licznika wody, a zużycie jest rozliczane ryczałtowo wykonanie samodzielnych testów jest niemożliwe. Samodzielna próba szczelności instalacji wodnej pozwoli na określenie czy instalacja jest szczelna oraz gdzie szukać rozwiązania problemu.

Przy liczniku wody zazwyczaj znajdziemy układ wodomierzowy podobny do poniższego:

Zawór przed i za licznikiem (czerwoną rączkę) obracamy w pozycję zamkniętą (prostopadle do rury). Następnie należy wstrzymać jakiekolwiek korzystanie z wody w lokalu.

Uwaga: Zanim rozpoczniemy wykonywanie próby szczelności wody w naszym mieszkaniu należy zamknąć wszystkie krany. Otwarcie kranu lub spuszczenie wody w toalecie czyni próbę nieudaną i test należy rozpocząć od początku.

Próba ciśnieniowa wody na liczniku w punktach:

1. Zamykamy wszystkie krany i informujemy domowników o zakazie korzystania z wody
2. Zamykamy zawory przy liczniku
3. Robimy zdjęcie stanu liczka
4. (czekamy ok. 12 godzin)
5. Otwieramy zawory przy liczniku obserwując zmianę wskazania wodomierza. Ruch licznika = możliwa nieszczelność instalacji

Próba ciśnieniowa wykonywana na liczniku wody powinna trwać ok. 12 godzin. Krótszy okres może nie pozwala powiedzieć, że „instalacja jest szczelna”. Jeśli natomiast słyszą Państwo szumy, to w przypadku awarii instalacji sprawdzenie na liczniku wody w okresie 10-60 minut może być już wystarczające.

Po czasie 12 godzin próby należy otworzyć zawory przy liczniku obserwując wskazania wodomierza. Przykład licznika (bez odczytu radiowego) znajduje się na grafice poniżej:

Obrót kółka zębatego 1 lub zmiana wskazania tarczy kodowej 2 są symptomami mogącymi świadczyć o wycieku wody. W takich przypadkach należy powtórzyć próbę ciśnieniową przez hydraulika.

Badanie szczelności instalacji wodnej – jak robią to specjaliści?

Próbę szczelności instalacji wodnej może wykonać także profesjonalna firma jak nasza. Próby takie wykonuje się za pomocą dużych manometrów (zegarów) i przy użyciu pompy hydraulicznej zwiększającej ciśnienie w rurach. Próba ciśnieniowa jest całkowicie bezpieczna dla rur, a jej umiejętne przeprowadzenie pozwala na uzyskanie jednoznacznych wyników szczelności układu. Każda próba ciśnieniowa wykonywana przez firmę zewnętrzną powinna zakończyć się sporządzeniem protokołu wskazującego ciśnienie początkowe, końcowe, czas próby i opis warunków pomiarowych.

Ile powinna trwać próba ciśnieniowa?

Wyróżniamy trzy rodzaje prób ciśnieniowych:

• samodzielna próba na liczniku wody – próba ta powinna trwać min. 12 godzin aby wynik można uznać za wiarygodny
• próba ciśnieniowa na instalacji użytkowanej – czas trwania głównej próby 60 minut
• próba ciśnieniowa odbiorcza (dla nowo ułożonych rur wody) – próby tego typu powinny trwać ok. 24 godzin, zazwyczaj instalację zostawia się pod ciśnieniem do czasu zalewania posadzek czy wyprawek ścian

Jak wykonać próbę szczelności z wykorzystaniem pompy ręcznej?

Próba ciśnieniowa powinna odbywać się na instalacji posiadającej temperaturę zbliżoną do otoczenia. Dla ciepłej wody użytkowej należy wystudzić wodę i rury, ponieważ nagrzana instalacja będzie wpływać na zmianę objętości wody (ciśnienia wody) pod wpływem samej zmiany temperatury – spadki ciśnienia w takich przypadkach wcale nie muszą wskazywać na wycieki! Badanie szczelności instalacji wodociągowej wykonuje się w ten sposób, aby zapewnić maksymalną dokładność wyników i wykryć wszelkie możliwe nieszczelności. Oto kroki, które należy podjąć:

1. Napełnienie instalacji zimną wodą: Najpierw należy napełnić instalację zimną wodą, upewniając się, że całość jest dokładnie odpowietrzona. Odpowietrzenie jest kluczowe, ponieważ obecność powietrza w rurach może wpłynąć na wyniki próby ciśnieniowej (gazy są ściśliwe).
2. Przeprowadzenie próby ciśnieniowej: Próba ciśnieniowa powinna być przeprowadzona zgodnie z następującymi wytycznymi:
   • Instalacja wody zimnej: Próbę wykonuje się przy ciśnieniu wynoszącym do 1,5 razy więcej niż najwyższe ciśnienie robocze, jednak nie mniej niż 10 barów. Próbę wykonuje się zatem po podniesieniu ciśnienia roboczego do wartości bezpiecznej dla wszelkiego rodzaju rur (rur metalowych i rur tworzywowych) oraz ciśnieniu bezpiecznym dla niezdemontowanej armatury.
   • Instalacja wody ciepłej: Analogicznie, próbę przeprowadza się przy ciśnieniu 1,5 razy najwyższe ciśnienie robocze, ale nie mniej niż 10 barów.
   • Instalacja centralnego ogrzewania: Próba powinna odbyć się przy najwyższym ciśnieniu roboczym zwiększonym o 2 bary, jednak wartość ciśnienia próbnego nie powinna być wyższa niż 3-6 barów (zależnie od typu kotła grzewczego i ustawień zaworu bezpieczeństwa).
3. Badanie wstępne: Ciśnienie w instalacji należy trzykrotnie podnieść do wartości próbnej w odstępach 10-minutowych, a następnie przez 30 minut obserwować instalację pod kątem ewentualnych przecieków. Po tym czasie spadek ciśnienia nie powinien przekraczać 0,2-0,6 bara (wartość dopuszczalnego spadku musi być określona na podstawie oględzin instalacji).
4. Badanie główne: Podniesione ciśnienie utrzymuje się przez 1-2 godziny (lub 24 godziny). W trakcie tego badania spadek ciśnienia nie może przekroczyć 0,2 bara. Jednocześnie należy dokonać wizualnej oceny szczelności wszystkich połączeń.

Jeżeli podczas próby wykryte zostaną przecieki, konieczne jest ich natychmiastowe usunięcie, a następnie ponowne przeprowadzenie całego testu od początku, aby upewnić się, że instalacja jest w pełni szczelna i bezpieczna w użytkowaniu.

Próba szczelności – powietrzem, gazem czy wodą?

Nasze doświadczenie uczy jednego – próba ciśnieniowa instalacji wodnej zawsze powinna być wykonywaną wodą. Powietrze charakteryzuje się większą ściśliwością co daje mniej pewny rezultat próby. Ponadto próba szczelności powietrzem na starej instalacji może powodować ruch osadu w rurach i „sztucznie” uszczelnić miejsce wycieku.

Próby ciśnieniowe powietrzem należy prowadzić w nowych budynkach gdzie nie ma jeszcze ogrzewania. Należy pamiętać, że dłuższy czas próby i wyższe ciśnienie pozwala na uzyskanie pewnych wyników badania przy zmniejszeniu ryzyka pozostawienia w rurach cieczy, która mogłaby zamarzać. Na nowo budowanych osiedlach występują także problemy z dostępem do dobrej jakości ujęć wody (często na etapie budowy brak wykonanych docelowych przyłączy instalacji).

Próby ciśnieniowe z wykorzystaniem gazu znacznikowego wykonuje się tylko w przypadku wstępnie zdiagnozowanego wycieku wody, który wymaga dodatkowej szczegółowej lokalizacji. Próby gazem znacznikowym wykonuje się także dla instalacji w zakładach przemysłowych.

Próba ciśnieniowa wykazała nieszczelność instalacji – co robić?

Jeśli samodzielna próba ciśnieniowa lub próba ciśnieniowa administracji budynku wykazała spadek ciśnienia konieczna jest dodatkowa diagnostyka. Obecnie na rynku dostępne są usługi lokalizacji wycieków wody które za pomocą bardzo czułych mikrofonów, gazów znacznikowych, kamer termowizyjnych i korelacji szumów pozwalają na precyzyjne odnalezienie miejsca nieszczelności jeszcze przed rozkuwaniem posadzek. Kosz tego typu usług jest zwracany przez ubezpieczyciela mieszkania.

W celu przeprowadzenia prób ciśnieniowych oraz diagnostyki wycieków wody pozostajemy do Państwa dyspozycji w okolicach miasta Poznań.