Zmiana ustawy Prawo Budowlane z dnia 19.09.2020 r. wprowadziła pojęcie „uproszczonego postępowania legalizacyjnego”. Obecnie przy spełnieniu kilku warunków, bez większych kosztów i problemów możemy tą metodą zalegalizować wszystkie budynki znajdujące się na naszych działkach. Warunek jest jeden:
Uproszczona metoda legalizacji samowoli budowlanej dotyczy tylko budynków wybudowanych wcześniej niż 20 lat od daty zgłoszenia legalizacji.
Oferujemy usługi sporządzenia ekspertyz technicznych dotyczących samowoli budowlanych. Możemy dla Państwa także wykonać niezbędne przeglądy okresowe w wymaganych w decyzji zakresach. Usługi świadczymy na terenie całej Wielopolski.
W artykule wyjaśniamy:
- Samowola budowlana – co to? (definicje samowoli)
- Zagrożenia związane z samowolą – po co legalizować?
- Legalizacja samowoli budowlanej po 20 latach
- Ile kosztuje legalizacja samowoli
- Ekspertyza techniczna samowoli budowlanej cena
- Uproszczona legalizacja samowoli Poznań
Samowola budowlana – co to?
Samowolą budowlaną może być zarówno cały budynek (obiekt) jak i mała jego część. Samowolą określa się każde prowadzenie prac bez dopełnienia formalności określonych w ustawie z dn. 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 i późn. zm.). Samowola to zatem nie tylko wybudowanie budynku bez formalnego pozwolenia na budowę ale także każde prowadzenie prac w zakresie przebudowy budynku, wykonywania dodatkowych okien czy domurowania skrzydła budynku.
Pozwolenia na budowę wymagają w szczególności następujące prace:
- budowa domu jednorodzinnego powierzchni powyżej 70 m2
- budowa budynku gospodarczego (w tym garażu) o powierzchni powyżej 35 m2
- przebudowa/rozbudowa budynku polegająca na zmianie układu ścian zewnętrznych (w tym wielkości okien)
- wymiana dachu wraz z wymianą jego konstrukcji

Weryfikację czy w danym przypadku występują odstępstwa od projektu należy rozpocząć od oceny stanu zastanego względem dokumentacji projektowej (projektu budowlanego) oraz od lokalizacji obrysu budynku względem map geodezyjnych dostępnych w Systemach Informacji Przestrzennej. Jeśli mają Państwo podejrzenie co do występujących odstępstw (ale nie pewność) warto skorzystać z opinii technicznej inspektora budowlanego lub zamówić ekspertyzę budowlaną. Zgłoszenie zapytania do organu Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w takich przypadkach byłoby dalece pochopne i mogło ograniczyć późniejszą drogę legalizacji.

Zagrożenia związane z samowolą – po co legalizować?
Samowola budowlana, czyli wznoszenie budynku lub dokonywanie istotnych zmian w obiekcie bez odpowiednich zezwoleń, niesie ze sobą poważne konsekwencje prawne i finansowe. Legalizacja takich działań jest nie tylko obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa, ale także kluczowym krokiem w celu uniknięcia wielu zagrożeń, które mogą powstać zarówno na gruncie administracyjnym, jak i ubezpieczeniowym.
Zagrożenia administracyjne
Jednym z największych ryzyk związanych z samowolą budowlaną jest możliwość wszczęcia postępowania administracyjnego. Tego typu sytuacja może wyniknąć z donosu sąsiada, który zaniepokojony działaniami budowlanymi na posesji, zgłosi sprawę odpowiednim organom. Donos taki może prowadzić do kontroli, a w konsekwencji – do wydania nakazu rozbiórki nielegalnie postawionego obiektu lub nałożenia na właściciela wysokiej grzywny. Co więcej, jeśli na sąsiedniej działce dojdzie do katastrofy budowlanej, władze z pewnością zbadają zgodność budynków w okolicy z przepisami. W takim przypadku, wszelkie nieprawidłowości związane z nieruchomością mogą wyjść na jaw, prowadząc do poważnych problemów. Ponadto należy podkreślić, że sprzedaż nieruchomości posiadającej niezgodności projektowe (na której występuje samowola) prowadzi do powstania wady prawnej i w dowolnym momencie możliwe jest unieważnienie transakcji.
Ryzyko związane z ubezpieczeniem
Drugim istotnym zagrożeniem jest odmowa wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela w przypadku szkody dotyczącej samowoli budowlanej. Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia (OWU), ubezpieczyciel ma prawo do niewypłacenia odszkodowania, jeśli okaże się, że szkoda dotyczy obiektu wzniesionego niezgodnie z prawem budowlanym. Może to dotyczyć zarówno szkód spowodowanych przez czynniki zewnętrzne, jak i tych powstałych wskutek nieszczęśliwych wypadków wewnątrz obiektu. Brak legalizacji budynku oznacza, że w przypadku pożaru, zalania czy innych zdarzeń losowych, właściciel nie otrzyma wsparcia finansowego na pokrycie strat, co może mieć katastrofalne skutki dla jego sytuacji materialnej. Należy tu jednak podkreślić, że musi występować powiązanie pomiędzy przyczyną a skutkiem zdarzenia – jeśli więc pęknie wężyk od pralki w łazience dostaniem odszkodowanie, brak wypłaty będzie dotyczył natomiast np. uszkodzenia elewacji przez przewracające się drzewo czy zerwania dachu.
Legalizacja samowoli budowlanej po 20 latach
Legalizacja samowoli budowlanej wymaga zgłoszenia do rejonowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego wniosku (wniosek PB-15 „Wniosek o wszczęcie uproszczonego postępowania legalizacyjnego”). Wniosek można wypełnić samodzielnie i na tym etapie nie jest konieczne składanie dodatkowych dokumentów.
Warunkiem legalizacji metodą uproszczoną jest wybudowanie budynku wcześniej niż 20 lat od daty wniosku legalizacyjnego oraz brak postępowań administracyjnych związanych z nielegalnym wznoszeniem budynku.

Wniosek PB-15 należy wypełnić samodzielnie uzupełniając jedynie własne dane osobowe. Na tym etapie nie dołącza się żadnych ekspertyz technicznych, a z ich zamówieniem warto poczekać na odpowiedź urzędnika. Odpowiedzią na wniosek legalizacji będzie konieczność przedstawienia:
- geodezyjnej inwentaryzacji obiektu budowlanego
- ekspertyzy technicznej sporządzonej przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazującą czy stan techniczny obiektu budowlanego nie stanowi zagrożenia
- przeglądów okresowych instalacji w części obiektu podlegającej legalizacji
Zakres wymaganych dokumentów definiuje art. 49.g ustawy Prawo Budowlane.
Oferujemy usługi sporządzenia ekspertyz technicznych dotyczących samowoli budowlanych. Możemy dla Państwa także wykonać niezbędne przeglądy okresowe w wymaganych w decyzji zakresach. Usługi świadczymy na terenie całej Wielopolski.
Ile kosztuje legalizacja samowoli
Legalizacja metodą uproszczoną jest zwolniona z opłat urzędowych. Koszt całkowity legalizacji samowoli budowlanej zależy od kilku czynników, z których najważniejszymi są wielkość i charakter obiektu, a także zakres prac niezgodnych z przepisami.
Przede wszystkim konieczne jest wykonanie inwentaryzacji geodezyjnej budynku, która polega na dokładnym pomiarze nieruchomości i sporządzeniu odpowiednich map oraz dokumentacji. Koszt inwentaryzacji geodezyjnej zależy od wielkości obiektu i lokalnych stawek geodetów, ale zazwyczaj waha się w granicach od kilkuset do kilku tysięcy złotych.
Drugim istotnym wydatkiem jest ekspertyza budowlana, która ma na celu ocenę stanu technicznego budynku oraz jego zgodności z przepisami. Koszt ekspertyzy jest uzależniony od złożoności budynku, a także od liczby i rodzaju elementów konstrukcyjnych, które muszą zostać zbadane.
Całkowity koszt legalizacji samowoli budowlanej metodą uproszczoną, uwzględniając inwentaryzację geodezyjną i ekspertyzy budowlane, zwykle mieści się w przedziale od 1.200 do 5.400 zł brutto. Warto jednak mieć na uwadze, że ostateczna kwota może się różnić w zależności od specyfiki danego przypadku. Mimo to, legalizacja jest konieczna, aby zapewnić zgodność z prawem i uniknąć ewentualnych sankcji administracyjnych i ubezpieczeniowych, które mogą być znacznie bardziej kosztowne.
Ekspertyza techniczna samowoli budowlanej cena
Pojęcie ekspertyzy budowlanej odnosi się do szczegółowej analizy i oceny stanu technicznego budynku, której celem jest wykrycie wszelkich nieprawidłowości i ocena ich wpływu na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego. W kontekście samowoli budowlanej, sporządzenie ekspertyzy jest kluczowe, ponieważ niezgodne z przepisami budowlanymi prace mogą stwarzać zagrożenie zarówno dla mieszkańców, jak i otoczenia. Ekspertyza obejmuje szczegółową analizę elementów konstrukcyjnych budynku oraz identyfikację skutków ewentualnych nieprawidłowości. Ekspertyza budowlana jest dokumentem wymaganym prawnie do zakończenia postępowania legalizacji samowoli budowlanych.
Cena ekspertyzy budowlanej w przypadku samowoli budowlanej zależy od wielu czynników, w tym od zakresu przeprowadzonych prac, stopnia naruszenia przepisów, a także od wielkości i złożoności obiektu. Rzeczoznawca budowlany lub inspektor budowlany, który posiada odpowiednie uprawnienia, jest osobą upoważnioną do sporządzenia ekspertyzy. Zazwyczaj ekspertyza budowlana kosztuje od 1.200 zł do 2.5000 zł, ale w skomplikowanych przypadkach cena ekspertyzy może być znacznie wyższa.
Sporządzenie ekspertyzy budowlanej jest niezbędne, aby dokładnie określić stan techniczny budynku i podjąć odpowiednie kroki w celu legalizacji obiektu lub usunięcia zagrożeń, które mogą wynikać z nieprawidłowo wykonanych prac budowlanych. Cena ekspertyzy budowlanej powinna być traktowana jako inwestycja w bezpieczeństwo i zgodność z prawem, ponieważ dzięki niej możliwe jest podjęcie działań naprawczych, które zapewnią bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego. Należy także podkreślić, że ekspertyza techniczna nie zastępuje obowiązkowych przeglądów okresowych obiektu budowlanego (wynikających z art. 62 ustawy Prawo Budowlane), zatem poza ekspertyzą może okazać się konieczne odrębne zlecenie przeglądów: kominiarskiego, gazowego, elektrycznego i budowlanego.
Uproszczona legalizacja samowoli Poznań
Oferujemy usługi sporządzenia ekspertyz technicznych dotyczących samowoli budowlanych. Możemy dla Państwa także wykonać niezbędne przeglądy okresowe w wymaganych w decyzji zakresach. Usługi świadczymy na terenie całej Wielopolski.
W celu zlecenia usługi prosimy o wypełnienie formularza kontaktowego dostępnego na stronie.