Czy instalacja odgromowa jest obowiązkowa?

Instalacja odgromowa często zwana jest piorunochronną, a jej zadaniem jest sprowadzenie ładunku elektrycznego do zmieni. Instalacja ta ma na celu ochronę budynku przed skutkami wyładowań atmosferycznych (uderzenia pioruna), a więc przed pożarem i awarią instalacji elektrycznej.

Instalacje odgromowe nie są wymagane jednak dla wszystkich budynków wielorodzinnych i jednorodzinnych. Wpływ ma na to usytuowanie nieruchomości oraz przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie Warunków Technicznych.

W artykule wyjaśniamy:

• Instalacja odgromowa – prawo budowlane
• Jakie budynki wymagają instalacji odgromowej?
• Kiedy nie jest wymagana instalacja odgromowa?
• Instalacja odgromowa a ubezpieczenie
• Co ile sprawdzać instalację odgromową?
• Fotowoltaika a wymagania instalacji odgromowej

Instalacja odgromowa – prawo budowlane

Ustawa Prawo Budowlane (Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414 i późn. zm.) nie definiuje żadnych wymagań dla wykonania instalacji odgromowych. Właściwym aktem prawnym nakazującym wykonanie instalacji piorunochronnej jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury „W sprawie Warunków Technicznych jakim powinny podlegać budynki i ich usytuowanie”:

W Warunkach Technicznych znajdziemy:

art. 53. 2. Budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych. Obowiązek ten odnosi się do budynków wyszczególnionych w Polskiej Normie dotyczącej ochrony odgromowej obiektów budowlanych.

Wskazanie to odnosi się do normy PN-EN 62305 w zakresie zasad ogólnych i zarządzania ryzykiem.

Analiza ryzyka według arkusza drugiego normy PN-EN 62305 definiuje cały algorytm wskazań do instalacji instalacji odgromowej (około 140 parametrów!). Dla nowych budynków konieczne jest określenie lokalizacji budynku:

• względem zabudowań działek sąsiednich
• ukształtowania terenu i lokalizacji budynku (obszar nizinny – górski)
• częstotliwości wyładowań atmosferycznych w danej strefie
• rodzaju pokrycia dachu (blacha, dachówka, papa etc)

Budując nowy dom należy więc zwrócić się o analizę projektową względem wymagań normowych (firma Inspekcja Domu nie wykonuje takich prac). Dla budynków deweloperskich oraz już istniejących należy przyjąć, że:

Jakie budynki wymagają instalacji odgromowej?

Instalacja odgromowa, czyli system ochrony przed skutkami wyładowań atmosferycznych, jest obowiązkowa w przypadku budynków o zwiększonym ryzyku uderzenia pioruna. Zgodnie z polskim Prawem Budowlanym, obowiązek ten dotyczy przede wszystkim następujących typów budynków (według analizy ryzyka arkusza drugiego normy PN-EN 62305):

1. Budynki o dużych wymiarach:
   • Budynki mieszkalne wielorodzinne i komercyjne o dużej powierzchni użytkowej, są bardziej narażone na uderzenia piorunów ze względu na większą powierzchnię dachu, która może przyciągać wyładowania atmosferyczne.
2. Budynki wysokie:
   • Konstrukcje wysokie (powyżej 15 m), w tym wieżowce, kominy, maszty czy wieże transmisyjne, są bardziej podatne na uderzenia piorunów, co czyni instalację odgromową niezbędną dla zapewnienia bezpieczeństwa.
3. Budynki zlokalizowane w wysokiej strefie ryzyka:
   • Obszary charakteryzujące się wysoką częstotliwością wyładowań atmosferycznych, takie jak góry czy tereny o dużym przewyższeniu, wymagają dodatkowej ochrony przed piorunami.
4. Budynki wykonane z materiałów łatwopalnych:
   • Domy i budynki wykonane z drewna czy innych materiałów łatwopalnych są szczególnie narażone na pożary spowodowane przez uderzenia piorunów. Instalacja odgromowa w takich przypadkach jest częściej wymagana niż dla budynków murowanych
5. Obiekty użyteczności publicznej:
   • Szkoły, szpitale, urzędy, a także budynki używane do celów zgromadzeń publicznych muszą być wyposażone w instalacje odgromowe, aby zapewnić bezpieczeństwo dużej liczby osób przebywających w tych obiektach.
6. Budynki przemysłowe i magazyny:
   • Fabryki, zakłady produkcyjne i magazyny, gdzie przechowywane są materiały łatwopalne lub wartościowe, wymagają zabezpieczenia przed uderzeniami piorunów, aby zapobiec katastrofalnym skutkom.

Każdy z wymienionych rodzajów budynków wymaga indywidualnej oceny ryzyka (według normy PN-EN 62305) i dostosowania instalacji odgromowej do specyficznych potrzeb. Właściwe zabezpieczenie budynku nie tylko chroni przed bezpośrednimi skutkami wyładowań atmosferycznych, ale również minimalizuje ryzyko pożarów, zniszczeń mienia i zapewnia bezpieczeństwo mieszkańcom oraz użytkownikom obiektów.

Kiedy nie jest wymagana instalacja odgromowa?

Instalacja odgromowa, mimo że pełni kluczową rolę w ochronie budynków przed skutkami wyładowań atmosferycznych, nie zawsze jest konieczna. Istnieją pewne wyjątki i sytuacje, w których montaż takiego systemu nie jest wymagany zgodnie z polskim Prawem Budowlanym i normami technicznymi. Należy przede wszystkim podkreślić, że w tzw. „zabudowie zwartej”, gdzie wszystkie budynki posiadają jednakową wysokość prawdopodobieństwo uderzenia pioruna jest dość niskie. Niestety mylne jest określenie, że: „jeśli sąsiad nie ma instalacji odgromowej to ja również nie muszę”. Każdy budynek powinien być poddany indywidualnej analizie ryzyka wyładowania atmosferycznego. Instalacja odgromowa z reguły nie jest wymagana dla:

Budynki o małej powierzchni (metrażu)

• Budynki o powierzchni do 50 m²: Małe domy, altany czy garaże nie wymagają instalacji odgromowej ze względu na ich niewielkie rozmiary i wysokość, które znacząco zmniejszają ryzyko uderzenia pioruna.

Budynki zlokalizowane w niskiej strefie ryzyka

• Budynki położone w terenach o niskiej intensywności wyładowań atmosferycznych: W obszarach, gdzie burze i wyładowania atmosferyczne występują rzadko, instalacja odgromowa nie jest obowiązkowa. Wskaźnik zagrożenia piorunowego dla takich budynków zazwyczaj nie przekracza zadeklarowanej wartości według wytycznych normy PN-EN 62305.

Budynki niskie

• Budynki o wysokości poniżej 5 metrów: Niskie konstrukcje, takie jak małe domki jednorodzinne, parterowe sklepy czy magazyny, nie muszą być wyposażone w systemy odgromowe, ponieważ ich wysokość nie sprzyja przyciąganiu wyładowań atmosferycznych.

Instalacja odgromowa a ubezpieczenie

Ustawa Prawo Budowlane nakazuje:

Należy zatem zaznaczyć, że samo posiadanie instalacji bez ważnych jej przeglądów i pomiarów nie pozwala na skuteczne dochodzenie roszczeń odszkodowawczych od ubezpieczenia. Instalacja odgromowa z czasem koroduje, a brak jej sprawności jest większym zagrożeniem dla budynku niż całkowity brak instalacji (sprowadzenie wyładowania atmosferycznego na własnych dach bez odprowadzenia go do ziemi stanowi zagrożenie pożaru).

Należy także zaznaczyć, że dla nowych budynków rozporządzenie w sprawie Warunków Technicznych definiuje konieczność stasowanie ochrony przeciwprzepięciowej. Brak odpowiednich zabezpieczeń w rozdzielnicy elektrycznej również stanowi podstawę odmowy wypłaty odszkodowania przez ubezpieczycieli.

Co ile sprawdzać instalację odgromową?

Tu ponownie przywołujemy wyżej cytowany fragment ustawy Prawo Budowlane:

Każda instalacja odgromowa powinna być sprawdzana nie rzadziej niż co 5 lat. Instalacja piorunochronowa w zakresie weryfikacji podlega weryfikacji rezystancji uziemienia i ciągłości połączeń pomiędzy tzw. zwodami pionowymi.

Fotowoltaika a wymagania instalacji odgromowej

Fotowoltaika to coraz popularniejsze rozwiązanie energetyczne, które pozwala na korzystanie z odnawialnych źródeł energii i obniżenie rachunków za prąd. Jednak instalacja paneli fotowoltaicznych na dachu budynku wiąże się również z pewnymi wymaganiami dotyczącymi ochrony przed wyładowaniami atmosferycznymi. Czy montaż fotowoltaiki wymaga instalacji odgromowej? Oto kilka kluczowych aspektów, które warto wziąć pod uwagę.

Wymogi prawne instalacja odgromowa a fotowoltaika

Zgodnie z przepisami, instalacja odgromowa nie jest obowiązkowa dla domów wyposażonych w panele fotowoltaiczne. Jednak zaleca się jej montaż w przypadku budynków zlokalizowanych w obszarach o wysokim ryzyku wyładowań atmosferycznych, a także dla budynków o dużej powierzchni i wysokości, zgodnie z wytycznymi normy PN-EN 62305.

Wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców

System odgromowy nie tylko chroni panele fotowoltaiczne, ale również zwiększa bezpieczeństwo całego budynku i jego mieszkańców. Uderzenie pioruna może spowodować pożar, a instalacja odgromowa skutecznie zmniejsza to ryzyko, przekierowując energię pioruna bezpośrednio do ziemi.

Alternatywne zabezpieczenia instalacji fotowoltaiki

Oprócz tradycyjnej instalacji odgromowej, istnieją inne metody ochrony przed wyładowaniami atmosferycznymi, takie jak ograniczniki przepięć. Ograniczniki te mogą być instalowane zarówno na poziomie instalacji elektrycznej budynku, jak i bezpośrednio przy panelach fotowoltaicznych, zapewniając dodatkowe zabezpieczenie przed przepięciami.

Podsumowując, choć nie jest to obowiązek, instalacja odgromowa przy fotowoltaice jest rozsądnym wyborem, który zapewnia długoterminową ochronę i spokój ducha, chroniąc naszą inwestycję oraz bezpieczeństwo domowników.

Pozostajemy do Państwa dyspozycji celem wykonania pomiarów okresowych instalacji odgromowej oraz pomiarów instalacji elektrycznych na terenie Poznania i okolic.