Od lipca zakaz używania deszczówki do podlewania ogrodów! Czy to prawda?

Zobacz, co naprawdę mówią nowe francuskie przepisy – kryje się za nimi rewolucja czy… fejk news?

Od 1 lipca 2025 r. media grzmią o rzekomym zakazie podlewania ogrodów deszczówką we Francji – od konewki po zraszacze, wszystko ma być nielegalne i karane mandatami. Informacje te wywołały konsternację wśród ogrodników, działkowców i miłośników ekologicznych rozwiązań. Czy rzeczywiście francuskie władze zamierzają zakazać gromadzenia i wykorzystania wody opadowej? Czy też jest to kolejny „klikalny nagłówek” w mediach?

W tym artykule rozwiejemy mity o zakazie deszczówki i przedstawimy, co naprawdę zmienia się w przepisach francuskich od lipca 2025. Wyjaśnimy, które zastosowania deszczówki pozostają w pełni legalne, a które – ze względów sanitarnych – są obwarowane ograniczeniami. Dowiesz się także, jakie wymogi techniczne muszą spełnić instalacje zbierające wodę deszczową oraz jakie sankcje grożą za ich nieprzestrzeganie. Dzięki temu przestaniesz martwić się o konewkę i zyskasz pewność, jak bezpiecznie i zgodnie z prawem podlewać swój ogród wodą z dachu.

2. Kontekst prawny i kluczowe akty

2.1. Historia regulacji

Francuskie prawo wodne i środowiskowe wielokrotnie precyzowało, jak można – i jak nie można – wykorzystywać wodę deszczową. Najważniejsze zmiany to:

• Décret n° 2023-835 du 29 août 2023 – wprowadził do Kodeksu środowiska (art. R. 211-123 i nast.) ramy prawne dla ponownego użycia wód deszczowych i ścieków oczyszczonych. Po raz pierwszy zezwolono na użytkowanie wód opadowych bez konieczności uzyskania pozwolenia, pod warunkiem że zastosowania nie mają wpływu na zdrowie ludzi (np. podlewanie zieleni, mycie zewnętrzne). „Le décret du 29 août 2023 rend possible l’utilisation des eaux de pluie sans procédure d’autorisation (cf. nouvel article R. 211-123)” – „Dekret z 29 sierpnia 2023 pozwala na wykorzystanie wody deszczowej bez procedury zezwolenia.
• Décret n° 2025-239 du 14 mars 2025 – recodyfikuje i doprecyzowuje przepisy z 2023 r., wprowadzając definicję „eaux impropres à la consommation humaine” oraz rozszerzając katalog zastosowań domowych (pranie, spłukiwanie toalet) i określając minimalne kryteria jakości i warunki techniczne (oddzielenie instalacji, oznakowanie, konserwacja). Nie zmienia jednak zasady braku wymogu pozwolenia na standardowe użycie deszczówki. „Objet : ce décret permet l’utilisation d’eaux impropres à la consommation humaine pour certains usages domestiques, en remplacement de l’eau potable” – „Przedmiot dekretu: umożliwia użycie wód niezdatnych do spożycia do wybranych zastosowań domowych, w zastępstwie wody pitnej”

2.2. Podstawy w Kodeksie cywilnym

Prawo cywilne od dawna gwarantuje każdemu właścicielowi gruntów prawo do wód, które na nie spadają:

„Tout propriétaire a le droit d’user et de disposer des eaux pluviales qui tombent sur son terrain” (art. 641 Code civil) –
„Każdy właściciel ma prawo używać i dysponować wodami opadowymi spadającymi na jego grunt” .

2.3. Doniesienia prasowe i weryfikacja fake newsów

Wiosną 2025 r. część polskich mediów relacjonowała rzekomy „zakaz podlewania deszczówką od 1 lipca” oraz fikcyjny mandat 135 € za użycie konewki. W rzeczywistości:

• Demagog: „We Francji nie planuje się wprowadzenia zakazu korzystania z deszczówki. Polskie portale powoływały się na serwis Farmitoo.com, jednak to fałszywa informacja”
• Money.pl cytuje francuski serwis fact-checkingowy Les Surligneurs: „Nie ma żadnych nowych przepisów zakazujących używania deszczówki. Prawo wręcz zachęca do jej ponownego wykorzystania”

Podsumowanie: żaden z aktualnych dekretów (2023-835, 2025-239) nie wprowadza ogólnego zakazu używania wody deszczowej do podlewania ogrodów czy mycia zewnętrznego – normują one jedynie warunki jakościowe i techniczne, chroniące zdrowie publiczne.

3. Co jest dozwolone?

3.1. Zastosowania zewnętrzne

Zgodnie z Décret n° 2023-835 du 29 août 2023 (kod środowiskowy, art. R.211-123 i nast.), woda deszczowa może być wykorzystywana na zewnątrz bez żadnej procedury administracyjnej, o ile nie zagraża to zdrowiu ludzi:

• Podlewanie zieleni – ogrodów, trawników, kwietników, nawet podczas okresów suszy, o ile wprowadzono lokalne ograniczenia wodne (prefekt może w razie potrzeby czasowo wstrzymać podlewanie wszystkich użytkowników, niezależnie od rodzaju wody).
• Mycie pojazdów i powierzchni zewnętrznych – samochodów, tarasów, elewacji, chodników – pod warunkiem, że ścieki odprowadzane są do kanalizacji deszczowej lub odpowiednio zabezpieczonego systemu retencyjnego.
• Napełnianie zbiorników zewnętrznych, np. do podlewania automatycznego – np. beczek, małych zbiorników retencyjnych na potrzeby nawadniania.

„Dekret z 29 sierpnia 2023 umożliwia wykorzystanie wód opadowych bez procedury zezwolenia, w szczególności do podlewania i czyszczenia zewnętrznego.”

3.2. Zastosowania domowe

Nowelizacja z 14 marca 2025 (Décret n° 2025-239) rozszerza katalog dozwolonych zastosowań na cele wewnętrzne, zawsze pod warunkiem:

1. Oddzielenia instalacji deszczówki od sieci wody pitnej (odpowiednie zawory zwrotne, „trójdrożny” układ).
2. Oznakowania wszystkich kranów deszczówki tabliczką „Eau non potable” („woda niepitna”).
3. Regularnej konserwacji – filtrowania, czyszczenia zbiorników i przeglądów szczelności.

Dozwolone jest m.in.:

• Spłukiwanie toalet – zamiast wody wodociągowej.
• Mycie podłóg i innych powierzchni wewnętrznych (korytarze, piwnice).
• Pranie odzieży – o ile system instalacyjny spełnia wymogi higieniczne.

„Dekret pozwala na wykorzystanie wód niezdatnych do spożycia do wybranych zastosowań domowych, w zastępstwie wody pitnej.”

4. Czego nie wolno robić?

4.1. Zakazy sanitarne

Francuskie prawo (rozporządzenie z 21 sierpnia 2008 r. w sprawie warunków higieniczno-sanitarnych) bezwzględnie zabrania:

• Picie i używanie deszczówki do przygotowywania posiłków (z powodu braku gwarancji mikrobiologicznej).
• Mycia naczyń, kąpieli, prysznica czy mycia rąk – wszystkie kontakty z wodą, która może zawierać bakterie lub pasożyty.
• Gotowania – jakakolwiek obróbka cieplna nie zastępuje procedur oczyszczających.

„Każde użycie do spożycia (napoje, gotowanie) lub higieny (prysznic, naczynia) jest zabronione.”

4.2. Zakazy kąpielowe i rekreacyjne

Nowe przepisy wykluczają wodę deszczową z zastosowań kąpielowych:

• Zakaz napełniania basenów kąpielowych i jacuzzi.
• Zakaz użycia w fontannach do zabaw (np. kurtyn wodnych) – traktuje się to jako kontakt kąpielowy.

4.3. Zakazy materiałowe

Z uwagi na ryzyko skażeń chemicznych i azbestowych:

• Bezwzględny zakaz używania deszczówki z dachów zawierających azbest-cement lub ołów – zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków.
• W przypadku podejrzenia obecności tych materiałów, instalacja musi zostać wyłączona i przeznaczona jedynie do retencji (bez dalszego użycia).

„Użycie wody opadowej ze spływu z dachów zawierających materiały zanieczyszczające, takie jak azbest czy ołów, jest obecnie surowo zabronione.”

5. Wymogi techniczne i higieniczne

Aby korzystanie z deszczówki było w pełni zgodne z Décret n° 2025-239 du 14 mars 2025, instalacja musi spełniać trzy kluczowe warunki:

1. Oddzielenie od sieci wody pitnej
   • Montaż zaworów zwrotnych i tzw. systemu trójdrożnego, uniemożliwiającego cofnięcie się wody z instalacji deszczowej do sieci wodociągowej.
2. Oznakowanie kranów
   • Każdy punkt poboru deszczówki musi być wyraźnie oznakowany tabliczką „Eau non potable” („woda niepitna”) zgodnie z arrêté ministériel du 21 août 2008.
3. Regularna konserwacja
   • Filtry i zbiorniki należy czyścić co najmniej raz na rok, a przeglądy szczelności instalacji przeprowadzać co dwa lata. Dokumentacja serwisowa może być kontrolowana przez Agencję Regionalną Zdrowia.

Dodatkowo, przy zastosowaniach wewnętrznych (pranie, WC) zaleca się montaż wskaźników jakości wody (np. czujniki mętności) oraz prowadzenie ewidencji odprowadzenia ścieków zgodnie z lokalnymi przepisami gminnymi.

6. Sankcje za niewłaściwe użytkowanie

Choć w internecie krąży mit o mandacie 135 € za podlewanie deszczówką, w rzeczywistości realne kary dotyczą poważnych naruszeń sanitarnych i wodnych:

• Zanieczyszczenie sieci wodociągowej
  Zgodnie z art. L 1324-4 Kodeksu zdrowia publicznego, celowe lub nieumyślne skażenie wody pitnej (np. poprzez niewłaściwe podłączenie instalacji) karane jest grzywną do 45 000 € i do 3 lat więzienia.
• Nieprzestrzeganie lokalnych zakazów suszy
  Prefekt może czasowo wprowadzić ograniczenia poboru wody – ich złamanie skutkuje mandatem od 150 € do 1 500 € (dotyczy wszystkich użytkowników, niezależnie od źródła wody).
• Brak wymaganych oznaczeń i zabezpieczeń
  Za brak tabliczki „Eau non potable” lub niewłaściwe zawory zwrotne grozi decyzja administracyjna o wstrzymaniu korzystania z instalacji do czasu usunięcia nieprawidłowości.

Uwaga: Dopóki instalacja spełnia wymogi techniczne i higieniczne, korzystanie z deszczówki nie podlega żadnym automatycznym karom.

7. Dlaczego wprowadzono zmiany?

1. Adaptacja do zmian klimatycznych
   Francja doświadcza coraz częstszych okresów suszy. Program Plan Eau 2030 zakłada redukcję zużycia wód pitnych o 10% do 2030 r. poprzez ponowne wykorzystanie wód opadowych i ścieków oczyszczonych .
2. Ochrona zdrowia publicznego
   Nieskontrolowana deszczówka może nieść ryzyko mikrobiologiczne (E. coli, Legionella) czy chemiczne (metale ciężkie). Nowe kryteria jakości i obowiązki konserwacyjne mają ograniczyć te zagrożenia .
3. Zachęty dla użytkowników
   Uproszczono procedury – zniesiono wymóg pozwolenia – i wprowadzono ulgi podatkowe oraz dotacje na zakup systemów zbierania deszczówki. Wielu producentów i gmin oferuje dziś dofinansowania do 30 % kosztów instalacji .

8. Praktyczne porady dla użytkowników

Jeśli mieszkasz w Polsce i chcesz wykorzystać deszczówkę do podlewania ogrodu czy mycia tarasu, pamiętaj, że choć u nas nie ma zakazu, musisz przestrzegać krajowych przepisów. Zgodnie z Prawem wodnym (ustawa z 20 lipca 2017 r.), budowa naziemnego lub podziemnego zbiornika na zbieranie wody deszczowej o pojemności do 10 m³ nie wymaga pozwolenia na budowę – wystarczy jedynie zgłoszenie w urzędzie gminy. Dopiero – podobnie jak we Francji – przekroczenie tej granicy oznacza konieczność uzyskania formalnej decyzji o pozwoleniu.

Przed montażem instalacji wybierz odpowiednie miejsce i pojemnik. Podziemny zbiornik (2–5 tys. l) doskonale sprawdzi się przy większych powierzchniach dachu, ale wymaga wykonania wykopu i zapewnienia odpowiedniej izolacji; naziemny zbiornik (300–1000 l) ustawia się zazwyczaj przy rynnie – to prostsze i tańsze rozwiązanie. Dobrze, jeśli zbiornik ma filtr osadów oraz zamykane wieko, które chroni wodę przed zanieczyszczeniami i owadami.

Po instalacji pamiętaj o dwóch krokach: zgłoś system retencji w lokalnym urzędzie (wydziale geodezji lub gospodarki komunalnej), a także zapisz się na coroczny przegląd techniczny. Wielu producentów i gmin oferuje dziś dofinansowania do 50 % kosztów zakupu i montażu zbiorników – sprawdź programy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska (NFOŚiGW), „Moja Woda” czy lokalne dotacje w ramach funduszy sołeckich.

Dzięki temu zgodnie z prawem obniżysz rachunki za wodę i pomożesz chronić środowisko, a jednocześnie unikniesz formalnych problemów związanych z pozwoleniami.

9. Podsumowanie

Nie daj się zastraszyć fałszywym doniesieniom o zakazie deszczówki! Od 1 lipca 2025 r. we Francji można nadal swobodnie podlewać ogród i myć taras deszczówką – pod warunkiem spełnienia prostych norm sanitarnych i technicznych.